هواکش یا فن سانتریفیوژ یا فن یوتیلیتی به اسم فن گریز از مرکز نیز شناخته می شود. به طور کلی هواکش سانتریفیوژ در سیستم های دارای کانال کشی که فشار استاتیک بالایی دارد مورد استفاده قرار می گیرد.
مکانیزم کاری فن گریز از مرکز مکنده بر اساس نیروی گریز از مرکز و به حرکت در آوردن جریان هوا در جهت عمود بر محور فن است.
فن سانتریفیوژ در مکان هایی مانند کارگاه ها و کارخانجات صنعتی، برج های مسکونی، مراکز اداری و تجاری و کاربرد هایی از این قبیل بیشترین مصرف را دارد.
یک از مدل های متداول هواکش های سانتریفیوژ، مدل حلزونی یک طرفه آن می باشد که عموما در اماکن صنعتی و تجاری برای تامین هوای پاک استفاده می شود.
فن سانتریفیوژ در ابعاد بزرگ و کوچک تولید می شود که در کارخانجات، معادن، مصارف صنعتی، سیستم های رایانه ای، جاروبرقی و برخی لوازم آشپزخانه مانند هود مورد استفاده قرار می گیرد.
فن یوتیلیتی صنعتی در دو مدل متداول بکوارد و فوروارد تولید می شود و توانایی تولید فشار تا 3500 پاسکال و همچنین در مدل هواکش سانتریفیوژ یک طرفه تا 200 هزار متر مکعب در ساعت توان تخلیه هوا وجود دارد که به نسبت نیاز و نوع کاربرد در طراحی لحاظ می شود.
کاربردهای هواکش صنعتی
فن های سانتریفیوژ ( یوتیلیتی فن utility fan ) توانایی جابجایی حجم های مختلفی از هوا ، گاز ، دود و غبار را در مسیرهای طولانی توسط کانال را دارد . همچنین قابلیت انتقال هوا و غیره را در محدوده دمای ۵۰ تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد را دارد .دیگر مزیت این فن ها امکان جابجایی در یک سیستم بسته یا به عبارتی سیرکولاسیون هوا یا رطوبت یا سرما و گرما میباشد.
در حال حاضر این نوع فنها در صنایع مختلف و کارخانهها با ابعاد کوچک کاربرد دارند. از این فنها به دلیل در محیطهایی که دمای هوای بالایی دارند و همچنین میزان آلودگی نیز زیاد است استفاده میکنند. بایستی خاطر نشان کرد که فن سانتریفیوژ به دلیل طراحی ساده و ساخت آسان میزان هزینههای تولید را کاهش داده است.